Η διπλωματία βασίζεται σε τρεις πυλώνες: Την ισχύ που απορρέει από την πειθώ, τον συμβιβασμό και την απειλή χρήσης βίας. Και οι τρεις αυτές προϋποθέσεις απουσιάζουν από τις προσπάθειες επίλυσης της συριακής κρίσης και συνεπώς οιαδήποτε προσπάθεια επίλυσής της με διπλωματικά μέσα καθίσταται αναποτελεσματική. Συγκεκριμένα, καμία από τις αντιμαχόμενες πλευρές που εμπλέκονται στην κρίση, είτε είναι η κυβέρνηση του Άσαντ είτε είναι το Συριακό Εθνικό Συμβούλιο και οι άλλες ισλαμιστικές ομάδες που το περιβάλλουν, φαίνονται να πείθονται από τα επιχειρήματα της άλλης πλευράς. Οι εξεγερμένοι αξιώνουν την παραίτηση Άσαντ, ο Σύρος ηγέτης δεν διστάζει με κάθε ευκαιρία να επαναλαμβάνει πως δεν μιλά με τρομοκράτες και ούτω καθεξής. Αλλά ούτε και οι μεγάλες και περιφερειακές δυνάμεις, που προσπαθούν η καθεμιά να εκμεταλλευτούν την κρίση για τα δικά τους συμφέροντα, φαίνονται να έχουν πειστικα επιχειρήματα στη φαρέτρα τους.
Οι στρατηγικές επιδιώξεις της Μόσχας την έχουν ωθήσει στην άσκηση τριών βέτο στο Συμβούλιο Ασφαλείας, ενώ τάχθηκε εναντίον καταδικαστικού για το καθεστώς Άσαντ ψηφίσματος στη Γενική Συνέλευση τον περασμένο Φεβρουάριο. Όσον αφορά τώρα τον δεύτερο πυλώνα -συμπληρωματικό του πρώτου- τον συμβιβασμό, δηλαδή, είναι και αυτός παντελώς απών. Οι εξεγερμένοι, όπως έχουμε ήδη σημειώσει, ζητούν την παραίτηση του Άσαντ. Κάτι, ωστόσο, που, όπως καταδεικνύεται από τα ίδια τα γεγονότα, δεν είναι πλέον ρεαλιστικό. Οι δυνάμεις του Άσαντ έχουν το πάνω χέρι και με τη βοήθεια του Ιράν και της σιιτικής οργάνωσης Χεζμπολάχ έχουν μεταβάλει την ισορροπία των δυνάμων υπέρ τους. Τέλος, η απειλή χρήσης βίας και η ενάσκηση καταναγκαστικής διπλωματίας δεν φαίνεται να έχει θέση στον συριακό εμφύλιο. Ποιος να απειλήσει ποιον; Ο ψυχροπολεμικός χαρακτήρας της κρίσης αδρανοποιεί την οιαδήποτε εμπλοκή της υπερδύναμης. Επιπρόσθετα, μία από τις κύριες συνιστώσες της αμερικανικής διπλωματίας στη Μέση Ανατολή είναι η δέσμευση για την ασφάλεια του Ισραήλ. Η βαθιά επίγνωση, όμως, ότι μια επέμβαση στη Συρία θα οδηγήσει σε βαθιά περιφερειακή αστάθεια με αρνητικές επιπτώσεις για την ασφάλεια του εβραϊκού κράτους, δυσκολεύει αρκετά τα πράγματα καθώς τα κόστη από στρατιωτική εμπλοκή φαίνεται ότι υπερτερούν των οφελών.
Επί του εδάφους τώρα τα πράγματα είναι τραγικά. Σύμφωνα με ανταποκριτές, που βρίσκονται επιτόπου, οι αντάρτες ελέγχουν δυο επαρχίες στην ανατολική Συρία και έχουν μια ισχυρή παρουσία στο Χαλέπι. Από την πλευρά τους οι Κούρδοι, οι οποίοι διαχρονικά προσπαθούν να εκμεταλλευτούν ευκαιρίες που προκύπτουν από την περιφερειακή αστάθεια, παγιώνουν την παρουσία τους στα βορειανατολικά και ορέγονται τη δημιουργία μια αυτόνομης κουρδικής ζώνης στα συροτουρκικά σύνορα. Στην όλη κατάσταση προστέθηκαν πρόσφατα και οι συγκρούσεις Κούρδων με ισλαμιστικές ομάδες που μάχονται εναντίον του Άσαντ.
Τέλος, ο Άσαντ ελέγχει την πρωτεύουσα Δαμασκό και μετά την κατάληψη της στρατηγικής πόλης Κουσέιρ έχει θέσει υπό έλεγχον έναν διάδρομο στη νοτιοδυτική παραλιακη Συρία, ο οποίος οδηγεί στην πόλη Χομς. Σε αυτήν την περιοχή κατοικεί η εθνοθρησκευτική ομάδα απ’ όπου κατάγονται οι Αλαουίτες. Ωστόσο δεν ελέγχει όλη τη χώρα και αυτό είναι ένα στοιχείο που δυνητικά μπορεί να αποβεί μοιραίο για την εδαφική ακεραιότητα του συριακού κράτους. Ο συριακός εμφύλιος εξελίσσεται σε έναν μακροχρόνιο πόλεμο φθοράς. Αυτό είναι το μοτίβο που θα υφίσταται επί του εδάφους όσο καιρό οι αντικαθεστωτικοί δεν μπορούν να εξισορροπήσουν τη στρατιωτική ισχύ του Άσαντ τόσο ποιοτικά όσο και ποσοτικά. Από την άλλη, η βοήθεια που λαμβάνουν οι αντικαθεστωτικοί από τις πετρομοναρχίες του Κόλπου και την Τουρκία τούς βοηθά να κρατηθούν και εμποδίζει τον Άσαντ να τους επιφέρει μια συντριπτική ήττα που θα τον οδηγήσει στη νίκη. Οι προοπτικές για την επίλυση της κρίσης είναι θολές και η φιλοδοξία για πραγματοποίηση της πολυδιαφημιζόμενης ειρηνευτικής διάσκεψης “Γενεύη ΙΙ”, η οποία είχε τον φιλόδοξο στόχο να αναβιώσει το σχέδιο του Ιουνίου 2012 για πολιτική μετάβαση, μοιάζει πλέον απομακρυσμένη.

Πρώτη Δημοσίευση, Σημερινή-Sigmalive| 05/08/2013 |