Του Alexander Baunov

Οι Ρώσοι μπορούν να εκκενώσουν την Αίγυπτο και να μην ξαναγυρίσουν εκεί, αλλά δεν μπορείς να πάρεις τους Παριζιάνοι από το Παρίσι ή οι Γάλλοι να κρατηθούν εκτός Γαλλίας.

Οι σφαγές στο Παρίσι, αντιπροσωπεύουν αυτό που μπορεί να ονομαστεί το άνοιγμα ενός “δεύτερου μετώπου” για το αυτοαποκαλούμενο Ισλαμικό Κράτος. Η κύρια περιοχή δράσης των τζιχαντιστών παραμένει η Μέση Ανατολή και τα κύρια θύματά τους εξακολουθούν να είναι ακόμη οι λαοί του Ιράκ και της Συρίας. Τις τελευταίες εβδομάδες, οι τζιχαντιστές έχουν διαπράξει φρικτά εγκλήματα στην Άγκυρα και τη Βηρυτό.

Αλλά επιτιθέμενο εναντίον των Ρώσων και των Γάλλων πολιτών, το Ισλαμικό Κράτος επεκτείνει τα “σύνορα του σκότους” εντός των οποίων επιχειρεί. Προκαλεί τη Ρωσία και τις Δυτικές δυνάμεις, οι οποίες εξακολουθούν να είναι αντίπαλοι στο θέμα της Ουκρανίας, αλλά τώρα μοιράζονται τον πόνο του να υποφέρουν από επιθέσεις  από τον ίδιο δράστη.

Για τους τζιχαντιστές, δεν υπάρχει καμία διαφορά ανάμεσα στο Παρίσι και την Αγία Πετρούπολη, την πόλη καταγωγής των επιβατών του A321 Metrojet Airbus που έχασαν τη ζωή τους όταν συνετρίβη πάνω από τη Χερσόνησο του Σινά στις 31 Οκτωβρίου. Αυτοί πιστεύουν ότι διεξάγουν πόλεμο εναντίον του δυτικού κόσμου, του δυτικού πολιτισμού και της παγκόσμιας νεωτερικότητας. Το Παρίσι τιμωρείται επειδή είναι ένα από τα μέρη που γέννησαν τη νεωτερικότητα, ακριβώς όπως ήταν η Νέα Υόρκη το 2001.

Ο δυτικός πολιτισμός που δέχθηκε επίθεση στο Παρίσι βασίζεται στον ορθολογισμό και η σωστή απάντηση σε αυτή την κρίσιμη στιγμή θα πρέπει να είναι ορθολογική. Θα ήταν περίεργο για τη Δύση να παρασυρθεί από την προσέγγιση των ευσυγκίνητων επικριτών του ρωσικού καθεστώτος, που επιμένουν να μην κάνουν, γράψουν ή πουν κάτι που θα άρεσε στον Putin θα επιθυμούσε.

Φυσικά, το θέμα της Ουκρανίας δεν μπορεί απλά να εξαφανιστεί. Υπάρχουν ακόμη πολύ δύσκολες διαπραγματεύσεις που πρέπει να διεξαχθούν και η Ουκρανία δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο ανταλλαγής. Από την άλλη πλευρά, η Ουκρανία δεν θα πρέπει να αποτελεί και λόγο να συνεχίσουν όλα όπως και πριν, όταν προκύπτουν άλλες απειλές.

Το πρόβλημα με το Ισλαμικό Κράτος είναι μεγαλύτερο από το Ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, τη διατήρηση του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού, ή τη διαμετακόμιση του φορτίου του ΝΑΤΟ στο Αφγανιστάν. Χρήζει ξεχωριστής εξέτασης, ανεξάρτητα από τα παράπονα εναντίον της Ρωσίας σε άλλα θέματα. Η συνάντηση Obama-Putin στη G-20 στην Τουρκία αντανακλά αυτό το γεγονός και απέδειξε ότι οι δύο πρόεδροι έχουν ένα ενδιαφέρον για κάτι περισσότερο από το απλά να εξαγριώνουν ο ένας τον άλλον.

Οι συγχρονισμένες επιθέσεις εναντίον του ρωσικού αεροπλάνου πάνω από την Αίγυπτο και εναντίον των Παρισίων συνδέουν τις επιθέσεις τις εκστρατείες της Ρωσίας και της Δύσης στη Συρία. Είναι αλήθεια ότι η Ρωσία δεν είχε προσκληθεί από τη Δύση για να συμμετάσχει στην εκστρατεία στη Συρία. Η Ρωσία το έκανε για τους δικούς της λόγους. Οι Ρώσοι πολίτες έχουν δικαίωμα να αμφισβητήσουν τις πράξεις των κυβερνήσεών τους, αν και δυστυχώς έχουν λίγους τα΄ροπους για να το κάνουν. Αλλά οι Δυτικοί πολιτικοί θα πρέπει να σεβαστούν το γεγονός ότι οι κάτοικοι τόσο στο Παρίσι, όσο και στην Αγία Πετρούπολη έχουν μπει τώρα στο στόχαστρο του ίδιου δράστη. Δεν είναι πραγματικά πρέπον να συζητάμε το κατά πόσο η μία ή η άλλη χώρα φταίει περισσότερο, θα έπρεπε μόνο να πούμε ότι το Ισλαμικό Κράτος είναι πάνω από όλα μια συνέπεια του πολέμου στο Ιράκ το 2003 και ότι όλα τα άλλα είναι δευτερεύοντα.

Υπάρχει μια βαθύτερη πραγματικότητα εδώ, η οποία είναι ότι οι επιθέσεις των τζιχαντιστών καθιστούν άνευ περιεχομένου τον λόγο της Ρωσίας περί “μοναδικού πολιτισμού”. Οι Ρώσοι ιδεολόγοι και πολιτικοί συνηθίζουν να περιγράφουν τη Ρωσία ως “μια καλή Ευρώπη” ή, ακόμη καλύτερα, ως καθόλου Ευρώπη. Γι ‘αυτούς, η Ρωσία δεν είναι η Δύση, αλλά μάλλον ένας κόσμος παραδοσιακών συντηρητικών αξιών που η Ρωσία μοιράζεται με “την Ανατολή”.

Το Ισλαμικό Κράτος υπενθύμισε στη Ρωσία ότι αυτό το επιχείρημα δεν στέκει με τους σκληροπυρηνικούς συντηρητικούς της Μέσης Ανατολής, οι οποίοι βλέπουν τη Ρωσία ως άλλο ένα τμήμα του δυτικού κόσμου που αξίζει να του επιτεθούν.

Έτσι, η Ρωσία πρέπει να θεραπεύσει το σύνδρομο πολλαπλών προσωπικοτήτων της. Όλη η παράξενη αντι-δυτική ρητορική της Ρωσίας και οι αναφορές στο “Ορθόδοξο Ιράν” ή στο “δικό μας Ισλαμικό Κράτος”, στέκονται στο δρόμο του στόχου της εξωτερικής πολιτικής που ο Vladimir Putin έθεσε στην ομιλία του στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ το Σεπτέμβριο: τη δημιουργία μιας παγκόσμιας συμμαχίας κατά της τρομοκρατίας.

Η γεωγραφία της τρομοκρατίας χάνει τα σύνορά της. Για χρόνια, υπήρξε μια τάση να γίνεται διάκριση μεταξύ των τρομοκρατικών απειλών στη Ρωσία και στην Ευρώπη. Για τον μέσο δυτικό άνθρωπο και για τον μέσο Ρώσο για αυτό το θέμα, αν συμβεί κάτι κακό στη Ρωσία, η ρίζα του προβλήματος βρίσκεται μέσα στην ίδια τη Ρωσία, αλλά αν οι κακοτυχίες συμβαίνουν στη Δύση, θα πρέπει να αναζητήσουμε τις αιτίες τους έξω από τα σύνορα της Δύσης.

Ο μέσος άνθρωπος και αυτό περιλαμβάνει πολιτικούς και δημοσιογράφους, δεν χωρίζει τον κόσμο σε κατηγορίες δημοκρατικών και αυταρχικών καθεστώτων, παλιές και νέες αγορές, ή ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες. Είναι πιο πιθανό να αντιληφθεί δύο ζώνες, μία του φωτός και μια του σκότους. Σε αυτό που ο Ινδός συγγραφέας V S Naipaul ονόμασε “περιοχή του σκότους”, η τραγωδία και η καταστροφή θεωρούνται καθημερινά περιστατικά, ενώ σε άλλα μέρη του κόσμου, στις ζώνες του φωτός, τα τραγικά γεγονότα θεωρούνται ως παρέκκλιση.

Όταν κοιτάζουμε το Παρίσι και την πρόσφατη λιτανεία των τρομοκρατικών επιθέσεων στη Γαλλία, βλέπουμε αυτή η διάκριση να θολώνει. Αυτό το έτος, η Γαλλία μοιάζει περισσότερο ως μια χώρα από τη σκοτεινή ζώνη, όπου το φοβερό έχει γίνει σχεδόν κοινοτυπία. Τα προβλήματά της φέρνουν στο νου την ποιητική περιγραφή της Ιερουσαλήμ από τον Mikhail Bulgakov στο Ο Μαιτρ και η Μαργαρίτα: “Το σκοτάδι που ήρθε από τη Μεσόγειο Θάλασσα καθάρισε τη μεγάλη πόλη. Οι κρεμαστές γέφυρες, το οδοντωτό παλάτι, τα παζάρια, το Καραβάν Σεράι, τα σοκάκια, οι πισίνες … η Ιερουσαλήμ, η μεγάλη πόλη, εξαφανίστηκε σαν να μην υπήρξε ποτέ. Το σκοτάδι καταβρόχθισε τα πάντα, τρομάζοντας κάθε ζωντανό πλάσμα στην Ιερουσαλήμ και στα περίχωρά της”.

Το μάθημα των επιθέσεων του Παρισιού είναι: καθώς η περιοχή του σκότους μετατοπίζεται, ακόμη και τα σύνορα ενός ισχυρού κράτους δεν μπορούν να το προστατεύσουν από αυτήν. Οι Ευρωπαίοι δεν μπορούν πλέον τακτοποιημένα να χωρίζουν τον κόσμο σε μια σφαίρα φωτός, όπου τα κακά πράγματα δεν θα έπρεπε να συμβαίνουν και σε ένα σκοτεινό βασίλειο, όπου συμβαίνουν συνεχώς. Το σκοτάδι από το ένα μέρος θα παρεισφρήσει στο άλλο. Ίσως ο κόσμος πρέπει να ανακτήσει τη σαφήνειά του, αλλά η μεγαλύτερη προτεραιότητα είναι να κάνουμε μια ειλικρινή προσπάθεια για την αντιμετώπιση της πραγματικής καρδιάς του σκότους.

Πηγή: Carnegie Moscow Center, Capital.gr