Δρ. Νίκος Παναγιωτίδης
Δημοσιογράφος, Διεθνολόγος-Πολ. Επιστήμονας

Σε προηγούμενο άρθρο μας είχαμε επισημάνει τις μειωμένες πιθανότητες επίλυσης της συριακής κρίσης με  εμπλοκή εξωτερικών συντελεστών (είτε μιας Μεγάλης Δύναμης, είτε  ενός διεθνούς θεσμού συλλογικής ασφάλειας όπως ο ΟΗΕ) καθώς απουσιάζουν από το συριακό γεωπολιτικό παίγνιο οι προϋποθέσεις ενάσκησης διπλωματίας καταναγκαστικής ή μη. Η πρόσφατη  στρατηγική-επιχειρησιακή αναδίπλωση του Αμερικανού Προέδρου από την δεδηλωμένη πρόθεση του για την πραγματοποίηση  στρατιωτικών χτυπημάτων εναντίον του συριακού καθεστώτος πιστεύουμε ότι ενισχύει αυτό το επιχείρημα.
Και αυτό γιατί οι Μεγάλες Δυνάμεις που εμπλέκονται στο πρόβλημα επιστρέφουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων xωρίς όμως να απαντάται ουσιαστικά το ερώτημα τι θα γίνει με το συριακό εμφύλιο και τα δεινά που αυτός επιφέρει στο συριακό λαό. Η κόκκινη γραμμή που είχε θέσει ο Μπαράκ Ομπάμα για την χρήση χημικών όπλων ξεπεράστηκε λόγω ακριβώς της χρήσης Οπλων Μαζικής Καταστροφής (ΟΜΚ) σε προάστιο της Δαμασκου στις 21 Αυγούστου. Ο Αμερικανός πρόεδρος έσπευσε να κινητοποιήσει την πολεμική μηχανή των Ηνωμένων Πολιτειών για να κτυπήσει το συριακό καθεστώς αφού αν δεν το έπραττε  θα καταρρακωνόταν το γόητρο της υπερδύναμης. Πως όμως έχουν τα πραγματα;
Μακροστρατηγικός στόχος των Ηνωμένων Πολιτειών είναι να  αποδυναμώσουν τον άξονα Τεχεράνης- Δαμασκού- Χεζμπολλάχ καθώς αυτή η συμμαχία αντιστρατεύεται τα συμφέροντα του εβραϊκού κράτους και συνεπώς των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή. Σε ένα ιδεατό σενάριο οι Αμερικανοί θα ήθελαν να ανατρέψουν τον Άσαντ και να εγκαταστήσουν πειθήνιο προς αυτούς ηγέτη προερχόμενο από τις τάξεις των ανταρτών. Αυτό όμως δεν είναι με τίποτα εγγυημένο καθώς η αντιπολίτευση στη Συρία είναι κατακερματισμένη αποτελούμενη από δεκάδες οργανώσεις. Οι μισοί περίπου από τις 100 χιλιάδες αντάρτες είναι τζιχαντιστές και ακραίοι ισλαμιστές. Άρα κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί την διάδοχο κατάσταση στην μετά-Άσαντ εποχή.Το παράδειγμα της Αιγύπτου όπου μετριοπαθεις και όχι ακραίοι ισλαμιστές (Μουσουλμανική Αδελφότητα) ήρθαν στην εξουσία και το τί επακολούθησε θα πρέπει να είναι άκρως διδακτικό για τους Αμερικανούς.
Το διπλωματικό ολίσθημα του Τζον Κέρι ότι αν αποδεχόταν ο Άσαντ την καταστροφή των χημικών που διαθέτει τότε δεν θα πραγματοποιούνταν επίθεση εναντίον του, έδωσε την ευκαιρία στον Μπαράκ Ομπάμα να υποχωρήσει από τον στόχο  του  ενόψει της πίεσης της αμερικανικής κοινής γνώμης- που είναι  αντίθετη σε μια νεά πολεμική περιπέτεια τύπου Ιράκ, αλλά και της διαφαινόμενης ήττας του στη ψηφοφορία στο Κογκρέσο. Από την άλλη, έδωσε την ευκαιρία στη Ρωσία να επανέλθει ως συστημικός παίκτης στο μεταψυχροπολεμικός διεθνές σύστημα. Συνεπως οι περιφερειακές εξελίξεις στο συριακό, οι οποίες αποκτούν πλέον συστημικές ιδιότητες μας βοηθούν  να εξαγάγουμε καίρια συμπεράσματα για τον χαρακτήρα των διεθνών σχέσεων: α)  Ο ανταγωνισμός των Μεγάλων Δυνάμεων είναι εγγενής στο διεθνές σύστημα, το οποίο παρέχει σε αυτές ευκαιρίες διπλωματικής εξισορρόπησης των αντιπάλων τους και συνεπώς περιφρούρησης των ιδιαίτερων συμφέροντων τους.
β)  Η Ρωσία επανέρχεται ως ένας σημαντικός γεωπολιτικός παίκτης στο διεθνές σύστημα και παρά το γεγονός ότι  δεν έχει την ικανότητα άσκησης πλανητικής ισχύος, αξιοποιεί στο έπακρο τα ολισθήματα των αντιπάλων της για διεύρυνση της ισχύος της.
γ ) Περιφερειακοί δρώντες (Συρία) μπορούν να επιβιώσουν επι μακρόν τόσο από εσωτερικές όσο και εξωτερικές απειλές Μεγάλων Δυνάμεων αν έχουν αξιόπιστούς και συνεπείς συμμάχους.
Η χρήση χημικών στο προάστιο της Δαμασκού επέφερε χιλια και πλέον θύματα ένα μικρό αριθμό σε σχέση με τις 100 χιλιάδες ανθρώπους που έχουν χάσει τη ζωή τους στη Συρία. Πριν στεγνώσει η μελάνη της συμφωνίας της Γενεύης, η οποία απομάκρυνε την απειλή βίας εναντίον του  καθεστώτος, ο Ασαντ κάνοντας χρήση της υπέρτερης αεροπορικής ισχύος που διαθέτει συνέχισε να πλήττει τους αντάρτες.
Τρία είναι τα πιθανά σενάρια για το συριακό κατά τη γνώμη μας: α)  Ο Ασαντ δεν τηρεί τις προϋποθέσεις που έχουν τεθεί από τη Ρωσο-Αμερικανική συμφωνία και η απειλή χρήσης βίας  επανέρχεται  στο προσκήνιο με ότι αυτο συνεπάγεται: Αποδυνάμωση Ασαντ μέσω στρατηγικού βομβαρδισμού νευραλγικών στόχων του καθεστώτος με παράλληλη στρατιωτική ενίσχυση των μετριοπαθών ανταρτών. Ενδεικτικά εδώ να αναφέρουμε ότι το καθεστώς του Σαντάμ Χουσέιν αφοπλίστηκε από τα (ΟΜΚ) που διέθετε μετά από δέκα χρόνια ενδελεχών επιθεωρήσε από την αρμόδια επιτροπή του ΟΗΕ (UNSCOM) την δεκαετία του 90’ και ύστερα από δυο στρατηγικούς βομβαρδισμούς μικρής κλίμακας εναντίον του από τις ΗΠΑ το 1996 και 1998.  β) Τήρηση της συμφωνίας της Γενεύης από τον Άσαντ,  συνέχιση του εμφυλίου και τελική επικράτηση του Ασαντ επί των ανταρτών οι οποίοι στερούνται ικανοποιητικών συντελεστών ισχύος εξισορρόπησης της στρατιωτικής ισχύος του Ασαντ. γ)  Παραμονή η ανατροπή Ασαντ και διχοτόμηση της Συρίας σε ένα κρατίδιο όπου θα επικρατούν οι Αλαουίτες στη νοτιοδυτική Συρία, ενώ  στο υπόλοιπο έδαφος θα επικρατούν οι αντάρτες και  ίσως με ενισχυμένη αυτονομία  για τους Κούρδους στο Βορρά.
http://infognomonpolitics.blogspot.com/2013/09/blog-post_7216.html 5/9/13