Θεόδωρος Καρυώτης

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το πρώτο κράτος που μας υποστήριξε, από την αρχή, για το θέμα της ΑΟΖ ήταν το Ισραήλ. Βασικά, άρχισε να μας πιέζει από την εποχή του Κώστα Καραμανλή μέχρι σήμερα, αλλά αυτός είχε άλλα πράγματα στο μυαλό του.

Το Ισραήλ, από πολύ νωρίς είχε καταλάβει την αξία της ΑΟΖ, και παρόλον ότι δεν είχε υπογράψει τη Σύμβαση του Δίκαιου της Θάλασσας οριοθέτησε, με την πρώτη ευκαιρία που βρήκε, την ΑΟΖ της με αυτή της Κύπρου.

Όταν ο Τάσσος Παπαδόπουλος ανακήρυξε την Κυπριακή ΑΟΖ, οι Αμερικανοί όχι μόνο την αποδέχτηκαν αλλά και την υποστήριξαν. Οι συνθήκες όμως άλλαξαν. Οι Ηνωμένες Πολιτείες δείχνουν την ενόχλησή τους για την σύσφιξη των σχέσεων του Ισραήλ με την Ελλάδα και τη Κύπρο. Αιφνίδια και απρόσμενα, ο Τζόζεφ Μπάϊντεν, ο μεγάλος φιλέλληνας (όπως τον αποκαλούν οι Ελληνοαμερικανοί) επιτέθηκε ανοιχτά κατά του Ισραήλ γιατί θεώρησε ότι η πρόσφατη διάσκεψη ανάμεσα στο Ισραήλ, την Κύπρο και την Ελλάδα, αγνόησε τα συμφέροντα της Τουρκίας.

Όπως ανέφεραν οι δημοσιογραφικές πληροφορίες, η συμφωνία που επετεύχθη πρόσφατα στη Λευκωσία, ανάμεσα στον Νετανιάχου, τον Τσίπρα και τον Αναστασιάδη, ήταν σημαντική και μεταξύ άλλων προβλέπει στα θέματα ενέργειας τα εξής:

– Επανεκκίνηση του αγωγού φυσικού αερίου East Med, ο οποίος θα συνδέσει απ’ ευθείας τα κοιτάσματα αερίου της Ανατολικής Μεσογείου με τα ευρωπαϊκά δίκτυα. Ο East Med αποτελεί έργο μεγάλης σημασίας για την οικονομία και την ενεργειακή ασφάλεια.

– Προώθηση στρατηγικής σημασίας τριμερών ενεργειακών projects όπως το «EuroAsia Interconnector» που προβλέπει την καλωδιακή σύνδεση των τριών χωρών, για μεταφορά ηλεκτρικού ρεύματος στις αγορές ενέργειας της ηπειρωτικής Ευρώπης.

– Διερεύνηση των δυνατοτήτων κατασκευής σταθμών μεταφοράς Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (LNG) στην Ελλάδα.

Το θέμα αυτό έχει ενταχθεί και στην τριμερή συμφωνία Ελλάδας – Κύπρου – Αιγύπτου.

Για πρώτη φορά μια τριμερής συνάντηση έφερε τέτοια απτά αποτελέσματα, γιατί πραγματοποιήθηκαν στο παρελθόν και άλλες τριμερείς ανάμεσα στα τρία αυτά κράτη και ανάμεσα στην Ελλάδα, την Κύπρο και την Αίγυπτο που δεν απέφεραν κάτι το συγκεκριμένο. Έτσι, ήρθε η ώρα να υπάρξει ένας νέος συντονισμός και οι δυο τριμερείς διασκέψεις να αντικατασταθούν από μια τετραμερή ανάμεσα στην Ελλάδα, το Ισραήλ, την Αίγυπτο και την Κύπρο, που θα φέρει μια νέα προοπτική και γεωπολιτική δυναμική στην Ανατολική Μεσόγειο.

Επίσης, υπάρχουν και μυστικές συμφωνίες ανάμεσα στην Ελλάδα και το Ισραήλ και ανάμεσα στο Ισραήλ και την Κύπρο που είναι πολύ χρήσιμες και για τα τρία κράτη και κάποιες από αυτές δεν ικανοποίησαν ιδιαίτερα τις ΗΠΑ.

Ο καθηγητής Μάριος Ευρυβιάδης πολύ σωστά υποστηρίζει ότι:

Στρατηγικός στόχος της τριμερούς αυτής συνάντησης είναι η οικοδόμηση περιφερειακής συνεργασίας σε πολιτικό και οικονομικό επίπεδο και, σε βάθος χρόνου και με την διεύρυνση των συμμετασχόντων κρατών, στην εγκαθίδρυση ενός περιφερειακού υποσυστήματος συνεργασίας και ασφάλειας το οποίο θα έχει ως πρώτο και θεμελιακό πυλώνα του την πολυμερή συνεργασία σε ζητήματα ενέργειας.

Μια τέτοια εξέλιξη θα καταστήσει την Ανατολική Μεσόγειο ως ένα αυτόνομο περιφερειακό δρώντα μέσα στο διεθνές σύστημα, ανάλογο, για παράδειγμα, με περιοχές όπως είναι ο Περσικός Κόλπος, η Νοτιοανατολική Ασία, η Βορειοδυτική Ευρώπη, κλπ. Θα γίνει δηλαδή η Ανατολική Μεσόγειος περιοχή ειδικού γεωπολιτικού βάρους που θα παραγάγει πολιτική και ασφάλεια σε παγκόσμια κλίμακα.

Αυτός είναι ο λόγος που ξαφνικά αντέδρασαν οι Ηνωμένες Πολιτείες με τα τηλεφωνήματα του Μπάιντεν, γιατί νομίζουν ότι με αυτές τις εξελίξεις, χάνουν την επιρροή τους στη κρίσιμη για αυτούς περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου που ελέγχουν από τη λήξη του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου.

Η Ακηδία της Ελληνοαμερικανικής Κοινότητας

Η Ελληνοαμερικανική κοινότητα, δυστυχώς, δεν βρίσκεται προ πολλού στο ύψος των περιστάσεων από τότε που ήταν Αντιπρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής ο Σπύρος Άγκνιου. Τότε η πλειοψηφία την ελληνοαμερικανικής κοινότητας υποστήριζε ένθερμα το στρατιωτικό καθεστώς της 21ης Απριλίου.

Ενθυμούμαι ότι, κατά έναν μεγάλο βαθμό, οι αντιδράσεις των ομογενειακών κύκλων όταν το δικτατορικό καθεστώς των Αθηνών προέβη στο μοιραίο πραξικόπημα ανατροπής του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου την 15η Ιουλίου, 1974, ήσαν επιεικώς φειδωλές έως ανύπαρκτες. Σημειωτέον, ότι η μεγάλη κινητοποίηση της Ομογένειας πραγματοποιήθηκε μετά την πρώτη τουρκική στρατιωτική εισβολή στην Μεγαλόνησο στις 20 Ιουλίου, 1974. Πάντως, αξίζει να σημειωθεί ότι τότε στήριξαν την επιβολή του εμπάργκο όπλων κατά της Τουρκίας για την εισβολή στην Κύπρο ενάντια στην πολιτική της κυβέρνησης των ΗΠΑ.

Προ ολίγων ημερών, ο Αντιπρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Τζόζεφ Μπάιντεν επιχείρησε να μπει “σφήνα” στην τριμερή της Κύπρου, της Ελλάδας και του Ισραήλ. Σύμφωνα με ανακοίνωση του Λευκού Οίκου, υπήρξε τηλεφωνική επικοινωνία του τελευταίου με τον πρωθυπουργό του Ισραήλ Βενιαμίν Νετανιάχου κατά την οποίαν ο Αμερικανός αντιπρόεδρος ζήτησε από τον κ. Νετανιάχου να επισπεύσει τις διαδικασίες εξομάλυνσης των σχέσεων με την Τουρκία προκειμένου να επιταχυνθεί η ενεργειακή συνεργασία στην Ανατολική Μεσόγειο. Παρόμοια έκκληση έγινε προς τον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας. Είναι φανερό, είπε διπλωματική πηγή, ότι η ανακοίνωση του κ. Νετανιάχου για τους σχεδιασμούς κατασκευής αγωγού, που δεν θα συμπεριλαμβάνει την Τουρκία, προκάλεσε έντονη ανησυχία στην Ουάσιγκτον, που επιθυμεί, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, να μην μείνει έξω από τους σχεδιασμούς των χωρών της περιοχής η κατοχική δύναμη.

Αμέσως αντέδρασε η αμερικανοεβραϊκή κοινότητα για τη συνομιλία του Μπάϊντεν με τον Νετανιάχου ενώ αντίθετα η ελληνοαμερικανική κοινότητα επέδειξε σιωπή ιχθύος. Έτσι ουδεμία αντίδραση εκδηλώθηκε παρ’ ημίν ως προς την Αμερικανική θέση να περάσει ο αγωγός από την Τουρκία και όχι από τη Κρήτη που αποτελεί κοινή επιθυμία του Ισραήλ, της Ελλάδας και της Κύπρου. Το ελληνικό λόμπι στην Ουάσιγκτον είναι ανύπαρκτο, αντίθετα από το ελληνοκυπριακό λόμπι (με ανθρώπους σαν τον Νίκο Μούγιαρη και το HALC) που υποστηρίζει όχι μόνο την Κυπριακή ΑΟΖ αλλά και την δημιουργία της Ελληνικής ΑΟΖ.

Οι δύο ισχυρότεροι άνδρες του ελληνοαμερικανικού λόμπι στην Ουάσιγκτον δεν έχουν αναφερθεί ούτε μια φορά στην ελληνική ΑΟΖ, δεν γνωρίζουν την ελληνική γλώσσα και ουδέποτε αντιδρούν σε διάφορες ανθελληνικές θέσεις των αμερικανικών κυβερνήσεων τα τελευταία 40 χρόνια. Προσπαθούν να μοιάσουν στο εβραϊκό λόμπι αλλά δεν υπάρχει καμία περίπτωση να το πετύχουν διότι οι Εβραίοι στις ΗΠΑ είναι πρώτα Εβραίοι και μετά Αμερικανοί ενώ, αντίθετα οι Ελληνοαμερικανοί είναι πρώτα Αμερικανοί και μετά Έλληνες.

Kλασσικό παράδειγμα της διαφοράς των δυο λόμπι είναι το γεγονός ότι πολλές φορές υπάρχουν σοβαρές διαφωνίες μεταξύ του πρωθυπουργού του Ισραήλ και του πρόεδρου των ΗΠΑ, όπως πρόσφατα μεταξύ του Νετανιάχου και του Μπαράκ Ομπάμα, όπου η αμερικανοεβραϊκή κοινότητα υποστήριξε τον Νετανιάχου. Αντιθέτως, η ελληνική κοινότητα των ΗΠΑ εκφράζει ως επι το πλείστον μια αθυμία και αδιαφορία ως προς τα γεωστρατηγικά συμφέροντα της «Μητέρας» Ελλάδας και ενίοτε μια υφέρπουσα ανθελληνική στάση, όπως προ τριακονταπενταετίας με τη σύγκρουση μεταξύ του πρόεδρου Ρόναλντ Ρέιγκαν και του Ανδρέα Παπανδρέου την δεκαετία του 1980.

Ενδεικτικό της εικόνας πλήρους αδυναμίας και αδράνειας του ελληνοαμερικανικού λόμπι είναι η έλλειψη εποικοδομητικών σχολίων σχετικά με την πρόσφατη καταδικαστική δήλωση του γ.γ. του ΝΑΤΟ για τις παραβιάσεις του εναερίου χώρου της Τουρκίας από την Ρωσία. Αλλά και σε αυτή την συγκυρία, η ελληνοαμερικανική κοινότητα -με την εξαίρεση του HALC- επέλεξε την απόλυτη σιγή αντί να καταγγείλει την επιλεκτική και μεροληπτική δήλωση του γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ εγείροντας το επίμαχο θέμα των καθημερινών παραβιάσεων των τουρκικών πολεμικών αεροσκαφών, για δεκαετίες τώρα, στον εναέριο χώρο και τα χωρικά ύδατα της Ελλάδας.

Πηγή: Center for Geopolitical Analyses