του Jan Techau

Όταν δεν μένουν καλές επιλογές, πρέπει να λαμβάνονται δύσκολες αποφάσεις. Δύσκολες ηθικές αποφάσεις επίσης. Είναι ο Σύριος πρόεδρος BAshar al-Assad ένας φονικός δικτάτορας που έχει εξαπολύσει απίστευτα βίαιο πόλεμο εναντίον του ίδιου του λαού του, προκειμένου να παραμείνει στην εξουσία; Ναι. Θα ήταν καλύτερα εάν το αποκαλούμενο Ισλαμικό Κράτος ήταν στην εξουσία στη Δαμασκό αντί αυτού; Ασφαλώς όχι. Επομένως, είναι δυνατό ότι ίσως, απλώς ίσως, η Ρωσία να κάνει το σωστό διεξάγοντας αεροπορικές επιθέσεις εναντίον του Ισλαμικού Κράτους για να υποστηρίξει τον Assad; Λοιπόν, ίσως.
Η Ρωσία έχει στηρίξει ενεργά τον Assad από την αρχή του εμφυλίου πολέμου στη Συρία, τόσο σε επίπεδο υλικοτεχνικό όσο και πολιτικό, και πιο εντυπωσιακά, στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Η οικογένεια του Assad είναι ένας παλαιός σύμμαχος της πρώην Σοβιετικής Ένωσης και τώρα της Ρωσίας. Η Συρία -ή ότι απομένει από αυτή υπό τον έλεγχο του Assad- είναι το μόνο στρατηγικό έρεισμα της Ρωσίας στη Μέση Ανατολή, ένα asset που η Μόσχα θέλει να υπερασπιστεί.
Επίσης, η Ρωσία φοβάται τη διάδοση του μαχητικού ισλαμισμού, όπως αυτού του Ισλαμικού Κράτους, στο δικό της έδαφος, και επομένως μαχόμενη την οργάνωση είναι για τη Ρωσία κάτι που αφορά την εσωτερική της ασφάλεια επίσης. Ως εκ τούτου, δεν αποτελεί έκπληξη ότι ο Ρώσος πρόεδρος Vladimir Putin ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για την παραμονή του Assad στην εξουσία. Τις τελευταίες ημέρες και εβδομάδες, η Ρωσία έχει αυξήσει την υποστήριξή της για το καθεστώς Assad και φέρεται να έχει αποστείλει συστήματα ελέγχου αέρος και άλλον προηγμένο λειτουργικό εξοπλισμό σε ένα προπύργιο του Assad στη συριακή ακτή.
Το ερώτημα είναι εάν μια ρωσική επιχείρηση εναντίον του Ισλαμικού Κράτους είναι ένα καλό πράγμα ή όχι. Θα μπορούσε να ισχύει, η Ρωσία να κάνει το σωστό, ακόμη και αν το έκανε για λάθος λόγους.
Οι αρχικές αντιδράσεις από τους εκπροσώπους της Δύσης και της Μέσης Ανατολής στις πιθανές ρωσικές αεροπορικές επιδράσεις, είναι όλες αρνητικές. Ο Σαουδάραβας υπουργός Εξωτερικών έχει προειδοποιήσει για μια κλιμάκωση. Αλλά για τους Σαουδάραβες, οποιαδήποτε στήριξη προς τον Assad, που είναι ένας εκ των στενότερων συμμάχων του Ιράν, είναι κακό πράγμα, ανεξαρτήτως από που προέρχεται.
Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, John Kerry, έχει επίσης προειδοποιήσει κατά μιας ρωσικής πολεμικής αποστολής, φοβούμενος μια κλιμάκωση. Αλλά η αμερικανική (και η δυτική) θέση παραμένει βασισμένη γύρω από το αίτημα ότι ο Assad πρέπει να φύγει από την εξουσία. Μόνο που αυτό δεν πρόκειται να συμβεί. Η Ρωσία δεν θα εγκαταλείψει τον παλιό της σύμμαχο, οι δυνάμεις της συριακής αντιπολίτευσης είναι πολύ αδύναμες για να τον νικήσουν, και η εθελοντική του αποχώρηση από την εξουσία είναι εξαιρετικά απίθανο να συμβεί.
Και έτσι, φαίνεται ότι η μόνη δύναμη που είναι ικανή να τον εκτοπίσει, είναι το Ισλαμικό Κράτος. Οι μαχητές έχουν μεταφερθεί επικίνδυνα κοντά στην Δαμασκό τις τελευταίες εβδομάδες, και κανένας δεν γνωρίζει πόσο μακριά μπορούν να πάνε. Αυτό εγείρει το ερώτημα: Ποιος είναι χειρότερος, ο Assad ή το Ισλαμικό Κράτος; Ακόμη και οι πιο ένθερμοι εχθροί του προέδρου της Συρίας μπορεί να χρειαστεί να παραδεχθούν ότι δεν είναι αυτός, αυτή τη φορά. Εκεί είναι που τα ρωσικά συμφέροντα στη Συρία υπερκαλύπτουν εκείνα της Δύσης.
Τις τελευταίες ημέρες, πολλοί άλλοι δυτικοί σχολιαστές έχουν χρησιμοποιήσει το επιχείρημα της κλιμάκωσης κατά της ρωσικής παρέμβασης. Υποστηρίζεται ότι θα πεθάνουν πολλοί περισσότεροι άμαχοι εάν η Ρωσία αρχίσει να βομβαρδίζει τα στρατόπεδα και τα κρησφύγετα του Ισλαμικού Κράτους για λογαριασμό του Assad. Αλλά αυτό το επιχείρημα θα μπορούσε να απορριφθεί ως υπερβολικά κυνικό. Οι τελευταίες κλιμακώσεις δεν έχουν προέλθει κυρίως από το Ισλαμικό Κράτος; Το να κατηγορηθεί η Ρωσία ότι κλιμακώνει την κατάσταση, δεν θα μετατρέψει τους μαχητές σε θύματα που δεν είναι;
Ασφαλώς, θα ήταν καλύτερα εάν η Ρωσία υπερασπιζόταν όχι τον Assad, αλλά την δημοκρατική αντιπολίτευση στη Συρία. ΘΑ ήταν επίσης καλύτερα εάν η Ρωσία, με την παρέμβασή της, δεν υποστήριζε ουσιαστικά το Ιράν. Αλλά αυτά τα επιχειρήματα υποδηλώνουν ότι είναι ακόμη εφικτό ένα ιδεατό αποτέλεσμα. Η αλήθεια είναι ότι η αντιπολίτευση δεν έχει διαδραματίσει αποφασιστικό ρόλο στη Συρία για μήνες και ότι απέχει πολύ από το να βρεθεί κοντά στην εξουσία. Για να μην αναφέρουμε ότι πολλές δυνάμεις της αντιπολίτευσης δεν έχουν φιλελεύθερες, δημοκρατικές, φιλοδυτικές προθέσεις.
Ως εκ τούτου, στην πραγματικότητα οι επιλογές στη Συρία είναι όλες άσχημες. Σε περιπτώσεις όπως αυτή, το να αποτραπεί το χειρότερο είναι καλύτερο από το να ελπίζουμε για το καλύτερο. Ίσως οι αρνητικές παρενέργειες μιας ρωσικής επέμβασης στη Συρία -δηλαδή, η σταθεροποίηση του Assad στην εξουσία και ο αυξημένος ρόλος της Ρωσίας στην περιοχή- είναι αποδεκτές όταν αξιολογούνται με βάση την πιθανή κατάληψη της πρωτεύουσας της χώρας και άλλων μεγάλων τμημάτων της επικράτειας, από το Ισλαμικό Κράτος.
Εάν η Δύση βλέπει ενδεχόμενη παρέμβαση της Ρωσίας με καχυποψία, αυτό είναι απολύτως κατανοητό. Ένας από τους παραδοσιακούς στόχους της δυτικής και αμερικανικής πολιτικής στη Μέση Ανατολή ήταν να περιοριστεί η επιρροή της Σοβιετικής Ένωσης, και τώρα της Ρωσίας στην περιοχή, για σοβαρούς λόγους. Αλλά εάν η επιρροή της Ρωσίας αυξάνεται στη Μέση Ανατολή, η Δύση μπορεί μόνο να κατηγορήσει τον εαυτό της. Η απροθυμία της Δύσης να διαδραματίσει έναν υπεύθυνο ρόλο στην περιοχή, απλώς προσκαλεί άλλους να παίξουν το δικό τους παιχνίδι.
Υπάρχει ασφαλώς μια πιθανότητα, η Δύση να χαιρετήσει σιωπηρά μια ρωσική παρέμβαση. Η Δύση θα μπορούσε να παραμείνει καθαρή ενώ το Ισλαμικό Κράτος καταστρεφόταν. Η έμμεση υποστήριξη για τον Αssad θα προερχόταν από μια χώρα που δεν έχει κανέναν ενδοιασμό για αυτό, επιτρέποντας έτσι στη Δύση να διατηρήσει την παλιά της “πρέπει-να-φύγει” πολιτική της.
Δεν έχει σημασία πόσο κυνικά παίζεται το παιχνίδι από οποιοδήποτε από τα εμπλεκόμενα μέρη. Η κατάσταση στη Συρία είναι τόσο άσχημη και η μάχη εναντίον του Ισλαμικού Κράτους έχει γίνει τέτοια προτεραιότητα, που στην περίπτωση που δεν υπάρχει η δυτική προθυμία για παρέμβαση, μια ρωσική επέμβαση θα μπορούσε να είναι η τελευταία καλή επιλογή. Πρόκειται για μία από τις πιο οδυνηρές πραγματικότητες στη σημερινή Μέση Ανατολή, ότι η σωστή παρέμβαση για λάθος λόγο, φαίνεται να έχει γίνει η μόνη αχτίδα ελπίδας σε αυτό το σφαγείο που ονομάζεται Συρία.

Για το αγγλικό κείμενο, http://carnegieeurope.eu/strategiceurope/?fa=61218