Δρ. Νίκος Παναγιωτίδης: Επικεφαλής ΓΕΩΠΑΜΕ

Ασχέτως ποιά λύση ο κάθε πολίτης πιστεύει ότι είναι η  πρέπουσα ή η ιδανική για επίλυση του χρόνιου Κυπριακού προβλήματος, ουδείς μπορεί πρέπει πλέον να αμφιβάλλει για τους στόχους της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής και για το γεγονός πως αυτοί οι στόχοι δυσχεραίνουν τα μέγιστα τις όποιες προσπάθειες επίλυσης του προβλήματος.

 

Η στρατηγική συμπεριφορά του τουρκικού κράτους, με προεξάρχον το τουρκικό Πολεμικό Ναυτικό και τα εμπόδια που προβάλλει στη διενέργεια της γεώτρησης στο Οικόπεδο 3, αυτό καταμαρτυρά.

 

Η εκτράχυνση της τουρκικής αναθεωρητικής συμπεριφοράς όπως εκδηλώθηκε και κοντά στα Ίμια με τον εμβολισμό του σκάφους του ελληνικού Λιμενικού δεν αφήνει περιθώρια αμφισβήτησης του προαναφερθέντος. Τι επιδιώκει όμως η Τουρκία και ποιοι οι στρατηγικοί στόχοι της σε αυτήν τη φάση;

 

Πριν υπεισέλθουμε σε αυτό το θέμα όμως ας εξετάσουμε λίγο την τουρκική στοχοθεσία η οποία, όπως διαπιστώνει ο καλόπιστος παρατηρητής, είναι ασυμβίβαστη με την όποια δίκαιη –έστω υπό τις περιστάσεις– επίλυση του Κυπριακού.

 

Το τουρκικό πολιτικό κατεστημένο βλέπει τη διευθέτηση του Κυπριακού μέσα από στρατηγικό φακό και επιθυμεί την υποταγή του όλου θέματος στις ηγεμονικές αξιώσεις της Τουρκίας. Όπως επισημαίνει ο ιδεολόγος των ισλαμιστών και πρώην πρωθυπουργός Αχμετ Νταβούτογλου, η Κύπρος εντάσσεται γεωπολιτικά στον ζωτικό χώρο της Τουρκίας. Πιο συγκεκριμένα, θεωρεί ότι η Κύπρος έχει κεντρική θέση στον παγκόσμιο χάρτη βρισκόμενη σε ίση απόσταση από τρεις ηπείρους, την Ευρώπη, την Ασία και την Αφρική.

 

Όπως χαρακτηριστικά σημειώνει ο Νταβούτογλου, όποιος αγνοεί την Κύπρο δεν μπορεί να είναι ενεργός στην παγκόσμια πολιτική και δεν μπορεί να ασκήσει περιφερειακή στρατηγική.

 

Άρα λοιπόν εξάγεται το συμπέρασμα ότι προτεραιότητα της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής δεν είναι η λύση του προβλήματος, αλλά η εξυπηρέτηση των γεωστρατηγικών βλέψεων της Τουρκίας. Η τουρκική γεωστρατηγική πρέπει να μας διδάξει πολλά. Φυσικά, αυτό ουδόλως σημαίνει ότι εμείς δεν πρέπει να συνεχίσουμε να επιδιώκουμε το διάλογο για την επίλυση του προβλήματος. Ωστόσο, πρέπει σε κάθε προσπάθεια επίλυσης να συνυπολογίζεται σοβαρά και αυτή η μεταβλητή.

 

Επιστρέφοντας στις στρατηγικές επιδιώξεις της Τουρκίας, συνοψίζονται σε διχοτόμηση του Αιγαίου σε δύο μέρη, εγκλωβίζοντας τα ελληνικά νησιά σε τουρκική υφαλοκρηπίδα, αφού η τουρκική θέση για το θέμα είναι ότι τα νησιά δεν δικαιούνται υφαλοκρηπίδας – μια θέση αντίθετη με το Διεθνές Δίκαιο και τη σύμβαση για το Δίκαιο της Θαλάσσης του 1982.

 

Όσον αφορά το Κυπριακό, η Άγκυρα αποσκοπεί στον εξαναγκασμό της ΚΔ να τερματίσει το γεωτρητικό της πρόγραμμα και να επανέλθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με ακόμα πιο αδύνατη διαπραγματευτική θέση, αποδεχόμενη πολλές από τις τουρκικές θέσεις. Τέλος, πρέπει να σημειωθεί ότι η Τουρκία εποφθαλμιά το κυπριακό φυσικό αέριο και επιδιώκει τη μεταφορά του μέσω αγωγού στην Τουρκία και από εκεί στην Ευρώπη. Ένας από τους κύριους άξονες του δόγματος του «στρατηγικού βάθους» του Νταβούτογλου είναι ο γεωοικονομικός, που θέλει την Τουρκία να μετεξελίσσεται σε σημαντικό ενεργειακό κόμβο στην περιοχή της. Μέσα από αυτό το πρίσμα αντικρίζουν το κυβερνών AKP και ο Ερντογάν τη διαχείριση του κυπριακού φυσικού αερίου.

 

Παρά τα όσα έχουν εκτεθεί πιο πάνω, κατά την ταπεινή μας γνώμη η ΚΔ πρέπει να συνεχίσει να επιδιώκει λύση του Κυπριακού εδραζόμενη σε πέντε βασικές αρχές:

 

• Αποχώρηση στρατού και άρση του καθεστώτος εγγυήσεων,

 

• Επιστροφή διψήφιου ποσοστού εδάφους για επιστροφή μεγάλου αριθμού προσφύγων στις πατρογονικές τους εστίες,

 

• Αποχώρηση όλων των εποίκων. Παραμονή μόνο λίγων που θα κριθεί ότι εμπίπτουν σε ανθρωπιστικές περιπτώσεις.

 

• Εφαρμογή των τεσσάρων βασικών ελευθεριών της  (διακίνησης, εγκατάστασης, περιουσίας, δικαίωμα κατοικίας), οι οποίες είναι σύννομες με το Ευρωπαϊκό και το Διεθνές Δίκαιο.

 

• Εσωτερική πολιτειακή οργάνωση που εγγυάται πολιτική σταθερότητα και μηχανισμό αποτελεσματικής επίλυσης αδιεξόδων. Δεν φαίνεται η εκ περιτροπής προεδρία να τυγχάνει ευρείας αποδοχής από τους Ελληνοκύπριους. Αντ’ αυτού, η ρύθμιση για Πρόεδρο και Αντιπρόεδρο μη προερχομένων από την ίδια κοινότητα (Βλ.Δέσμη Ιδεών Κουεγιάρ, 1989) αποτελεί την πιο ορθολογική επιλόγή στο συγκεκριμένο ζήτημα.

 

Μπορούν αυτές οι αρχές να διασφαλιστούν δεδομένων των αναθεωρητικών και νεοοθωμανικών ηγεμονικών αξιώσεων της Τουρκίας; Αυτό είναι το ερώτημα που πρέπει να απαντήσουν όσοι ασκούν πολιτική. Μια πραγματικότητα που θα την βρίσκουν συνεχώς μπροστά τους σε περίπτωση που ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις.