Δρ. Νίκος Παναγιωτίδης: Επικεφαλής ΓΕΩΠΑΜΕ

Πρώτη δημοσίευση http://www.pontos-news.gr/article/161766/i-syriaki-krisi-se-krisimi-kampi)

H επέμβαση της Ρωσίας στη Συρία, τον Σεπτέμβριο του 2015, ήταν μια καθοριστική στιγμή για τον συριακό εμφύλιο και τη δυνητική έκβασή του, αλλά όχι μόνο γι’ αυτόν το λόγο. Παράλληλα ανέδειξε πως η Ρωσία παραμένει μια μεγάλη δύναμη που έχει τις δυνατότητες και την αποφασιστικότητα να επιβάλει τη βούληση της σε περιοχές που βρίσκονται έξω από τη σφαίρα επιρροής της, όμως αποτελούν ζωτικό στρατηγικό συμφέρον για την ίδια.

Όλοι οι δρώντες, παγκόσμιοι και περιφερειακοί, μην μπορώντας να ανατρέψουν τα δεδομένα αναγκάστηκαν να προσαρμοστούν στις νέες γεωστρατηγικές συνετεταγμένες που η Ρωσία επέβαλε στη Συρία.

Αποτελεί γεωστρατηγική σταθερά για τη ρωσική εξωτερική πολιτική η κάθοδος στα θερμά νερά της Μεσογείου, πέριξ της ευρασιατικής στεφάνης. Η ρωσική βάση στην Ταρτούς αποτελεί λιμένα με βαθέα ύδατα στον οποίο μπορεί να ελλιμενιστούν ακόμη και πυρηνικά υποβρύχια. Τη δεκαετία του 1980 η ρωσική αυτή βάση αναβαθμίστηκε αφού έγινε το 720o σημείο λογισμικής υποστήριξης του ρωσικού Ναυτικού.

Η κύρια ναυτική βάση των Ρώσων βρίσκεται στη Σεβαστούπολη, αλλά η περαιτέρω προβολή της ρωσικής ναυτικής ισχύος πέραν της Μαύρης Θάλασσας πρέπει να γίνει μέσω των Στενών του Βοσπόρου. Ωστόσο, βάσει της αναθεώρησης της Συνθήκης του Μοντρέ το 1982, η Τουρκία διατηρεί το δικαίωμα να κλείσει τα Στενά τόσο σε περίοδο πολέμου όσο και σε περίοδο ειρήνης. Συνεπώς δεν θα ήταν υπερβολή να γραφεί πως η Ρωσία θεωρεί τη Συρία μείζον γεωπολιτικό διακύβευμα που την βοηθά να υποστηρίζει το στάτους της ως μεγάλης δύναμης, και να προβάλλει την ισχύ της στη Ανατολική Μεσόγειο.

Η επιβίωση του Άσαντ διασφαλίστηκε λόγω της ρωσικής στρατηγικής στη Συρία.

Η έκβαση του εμφυλίου δεν έχει ακόμη ξεκαθαρίσει, καθώς υπάρχουν αστάθμητες μεταβλητές: Δεν έχει ακόμη ξεκαθαρίσει ποια ακριβώς πολιτική στρατηγική θα ακολουθήσουν οι ΗΠΑ σε σχέση με τη συριακή κρίση. Επιπλέον πολύ σημαντικό στοιχείο είναι το τι θα γίνει με την αύξουσα επιρροή του Ιράν στη Συρία. Όπως μετέδιδε η ισραηλινή εφημερίδα Haaretz, oι Ιρανοί βρίσκονται σε επαφή με τον Άσαντ για να αποκτήσουν λιμενικές διευκολύνσεις στην Ταρτούς και στην Λατάκια, παρόμοιες με αυτές των Ρώσων.

Επιπλέον, η Τεχεράνη αναμένεται να ευνοηθεί από τις εξελίξεις στο Ιράκ αφού η εκδίωξη των τζιχαντιστών από τη Μοσούλη θα δημιουργήσει μια ενιαία ζώνη επιρροής από την Τεχεράνη προς τη Δαμασκό μέσω της Μοσούλης. Την ίδια ώρα, υπάρχει η πιθανότητα ευρύτερης κλιμάκωσης της συριακής κρίσης με την εμπλοκή και του Ισραήλ.

Πριν από λίγες μέρες ο συριακός στρατός απάντησε με αντιαεροπορικά πυρά εναντίον ισραηλινών μαχητικών που έπληξαν στόχους εντός της συριακής επικράτειας.

Οι πληροφορίες για το αν έχει καταρριφθεί ένα από τα ισραηλινά μαχητικά είναι συγκεχυμένες. H ισραηλινή πλευρά πάντως χρησιμοποίησε το αντιπυραυλικό σύστημα Arrow II για να αναχαιτίσει την επίθεση των πυραύλων που αν κατέπεφταν στην ισραηλινή επικράτεια θα προκαλούσαν ζημιές. Ωστόσο, αυτό που έχει ιδιαίτερη σημασία είναι το ενδεχόμενο κλιμάκωσης μεταξύ Ισραήλ και Συρίας, καθώς το επεισόδιο είναι το πιο σοβαρό από τότε που άρχισε ο συριακός εμφύλιος. Είναι γεγονός ότι η επέμβαση των Ρώσων στη Συρία έχει ενδυναμώσει τον Άσαντ . Ωστόσο κανείς ακόμη δεν μπορεί να ξέρει πού το πάει, αλλά και μέχρι ποιου σημείου το Ισραήλ είναι αποφασισμένο να τραβήξει το σχοινί σε μια χώρα όπου κουμάντο κάνει η υπεροπλία της ρωσικής αεροπορίας.

Πρέπει εξάλλου να σημειωθεί πως η επέμβαση της Τουρκίας στη Συρία και η στρατηγική στόχευσή της για παρεμπόδιση κουρδικού κράτους στη Β. Συρία, την ώρα που οι Κούρδοι ––σύμμαχοι των ΗΠΑ– είναι ο πιο αξιόμαχος μη κρατικός δρων που πολεμά τους τζιχαντιστές του ISIL, είναι ακόμα μια μεταβλητή που πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη.