Του José Ignacio Torreblanca

Γιατί η Marine Le Pen, η ηγέτιδα του Γαλλικού δεξιού, ξενοφοβικού και Ευρωφοβικού Εθνικού Μετώπου, κάνει άνοιγμα προς τον Αλέξη Τσίπρα, τον ηγέτη του πρώτου ριζοσπαστικού αριστερού κόμματος που κατάφερε να σχηματίσει κυβέρνηση στην Ευρώπη, για να τον συγχαρεί για τη νίκη του; Η απάντηση μπορεί να βρεθεί όχι στο Παρίσι, αλλά στην Αθήνα, όπου η πρώτη κίνηση του Αλ. Τσίπρα μετά τη νίκη του στις εκλογές ήταν να ζητήσει την ψήφο εμπιστοσύνης της ελληνικής εθνικιστικής δεξιάς για να τον βοηθήσει να συγκεντρώσει την απόλυτη πλειοψηφία στο κοινοβούλιο.

Ο Τσίπρας θα μπορούσε να έχει ζητήσει την υποστήριξη οποιασδήποτε άλλης δύναμης στην ελληνική πολιτική, όπως των φιλελευθέρων κεντρώων του κόμματος το Ποτάμι. Αντ ΄αυτού, επέλεξε να σχηματίσει συνασπισμό με τους Ανεξάρτητους Έλληνες, ένα παρακλάδι της Νέας Δημοκρατίας, του κεντροδεξιού κόμματος που κυβέρνησε την Ελλάδα υπό τον Αντώνη Σαμαρά από το 2012 μέχρι και φέτος. Όπως ο ΣΥΡΙΖΑ του Τσίπρα, έτσι και οι Ανεξάρτητοι Έλληνες διατυπώνουν τις απαιτήσεις τους με τέτοιο τρόπο που να έχουν ως όρο την ανάκτηση της κυριαρχίας τους από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Μετά τη συνάντησή του με τον Ρώσο πρέσβη στην Ελλάδα, ο οποίος του έδωσε μια συγχαρητήρια επιστολή από τον Vladimir Putin, μια από τις πρώτες αποφάσεις του Τσίπρα στην εξουσία ήταν να τοποθετηθεί ενάντια στην υιοθέτηση νέων ευρωπαϊκών κυρώσεων κατά της Ρωσίας. Αυτό δεν προκαλεί έκπληξη: ο ΣΥΡΙΖΑ, ακριβώς όπως και οι Podemos της Ισπανίας και άλλα κόμματα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, ψήφιζαν συνέχεια υπέρ της Ρωσίας και κατά της Ουκρανίας από τη στιγμή που εισήλθαν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τον Μάιο του περασμένου έτους. Είτε λόγω ιδεολογικών προκαταλήψεων, άγνοιας, ή καθαρού κυνισμού, ο Αλέξης Τσίπρας, ο Pablo Iglesias των Podemos και η υπόλοιπη αριστερά φαίνονται πεπεισμένοι ότι και ο Putin είναι αριστερός, παρά το γεγονός ότι ο Ρώσος πρόεδρος είναι ένας εθνικιστής που κυβερνά με τη βοήθεια μιας από τις πιο διεφθαρμένες ολιγαρχίες στον πλανήτη, προΐσταται μιας χώρας που υποφέρει από βάναυσες κοινωνικές ανισότητες, απολαμβάνει τη στήριξη της Ορθόδοξης Εκκλησίας και διώκει δημοσιογράφους, μέλη της κοινότητας LGBT και φεμινίστριες.

Ακατανόητο; Όχι πραγματικά. Η Ευρώπη περνά μια πολιτική αναπροσαρμογή, αλλά όχι γύρω από τον άξονα αριστεράς-δεξιάς, ούτε κατά μήκος του ρήγματος μεταξύ Βορρά και Νότου, ούτε καν, όπως αναμέναμε κατά καιρούς, γύρω από ομόκεντρους κύκλους, που έχουν ένα στενά συνδεδεμένο Ευρω-πυρήνα και, γύρω από αυτόν, κύκλους κρατών με διαφορετικό βαθμό συγγένειας με τη Ένωση (κράτη μέλη της ΕΕ, αλλά όχι της Ευρωζώνης, εκείνα που φιλοδοξούν να εισέλθουν στην ΕΕ, τις ανατολικές γειτονικές χώρες και τη Ρωσία με την Τουρκία στον εξωτερικό δακτύλιο). Η Ευρώπη αναδιαμορφώνεται γύρω από έναν άξονα κυριαρχίας-λαϊκισμού, με άλλα λόγια, γύρω από μια αναζωπύρωση του εθνικισμού (αν και πρόκειται για έναν εθνικισμό ενός νέου είδους, που είναι σίγουρα συμβατός με τη δημοκρατία, αλλά και πάλι, ουσιαστικά είναι εθνικισμός).

Αυτό που συνέβη στην Ελλάδα είναι η εκδήλωση ενός φαινομένου που δεν συνδέεται αυστηρά με το Ευρώ ή την Τρόικα και που είναι βαθιά Ευρωπαϊκό. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι εκλογές που θα διεξαχθούν το Μάιο θα δοκιμάσουν το ανώτατο όριο των Ευρωφοβικών του Nigel Farage. Στη Σουηδία, όπου όπως και στη Βρετανία που ούτε το Ευρώ, ούτε και η Τρόικα μπορούν να βρεθούν κάπου, η αύξηση αυτού του είδους κινημάτων και κομμάτων είναι εξίσου ανησυχητική με εκείνες που σημειώνονται στην καρδιά της Ευρωζώνης. Εντός της ΕΕ, στη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία και τώρα και στην Ισπανία, τα κόμματα που βρίσκονται σε άνοδο διαθέτουν την ίδια αφήγηση: η ΕΕ έχει προχωρήσει πολύ, έχει καταλύσει τη δημοκρατία, ήρθε η ώρα να δοθεί στους ανθρώπους μια φωνή και να πάρουν πίσω την εθνική τους κυριαρχία. Η Ευρώπη είναι το πρόβλημα και το έθνος είναι η λύση, λένε. Σε αυτή την περίπτωση, μην με συμπεριλάβετε.