Απόδοση Κειμένου – Επιμέλεια : Καζαντζής Γιώργος , Κέντρο Ανατολικών Σπουδών

Κάποτε ήταν στενοί φίλοι.
Την προηγούμενη Παρασκευή, 1η Απριλίου, ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είχε την πρώτη του συνάντηση με μια ομάδα Αμερικανοεβραίων ηγετών, κατόπιν αιτήματός του. Όλες οι λεπτομέρειες του περιεχομένου της συνάντησης ήταν δύσκολο να αποσαφηνιστούν επειδή ο Τούρκος μεταφραστής διαφοροποίησε τα λεγόμενα του αρχηγού του για να τα κάνει πιο αποδεκτά στο κοινό του.

Πηγές του DEBKAfile από την Νέα Υόρκη αναφέρουν, πως το τελικό συμπέρασμα του Ερντογάν ήταν ένα αίτημα βοήθειας για να εξηγήσει στην διοίκηση του Ομπάμα στην Ουάσιγκτον και στην κυβέρνηση του Νετανιάχου στην Ιερουσαλήμ, γιατί δεν πρέπει υπό καμία συνθήκη να επεκτείνουν την στήριξή τους στο κουρδικό PYD της Συρίας και στο στρατιωτικό του τμήμα, το YPG , ούτε να αναγνωρίσουν την απόπειρα για ένα ξεχωριστό κράτος στην βόρεια Συρία.
Ο Τούρκος Πρόεδρος δεν έκανε σαφή την απάντησή του σε αυτή τη φάση, αλλά δήλωσε ότι μία τουρκική εισβολή για την αντιμετώπιση των Κούρδων αυτονομιστών συζητείται έντονα στην Άγκυρα. Αυτό που εννοούσε ήταν ξεκάθαρο : θα πήγαινε σε πόλεμο εναντίον των Κούρδων ακόμα και αν αυτό σήμαινε ότι θα εναντιωνόταν στην προσδοκία του Προέδρου Ομπάμα ότι η Τουρκία θα πολεμούσε το Ισλαμικό Κράτος.

Οι σχέσεις μεταξύ του Τούρκου και του Αμερικανού προέδρου έχασαν ακόμα λίγο έδαφος τις δύο τελευταίες εβδομάδες. Όταν επισκέφτηκε την Ουάσιγκτον για την σύνοδο κορυφής για τα πυρηνικά, ο Ερντογάν επιδεικτικά δεν προσεκλήθη στον Λευκό Οίκο και το αίτημά του για μια κατ’ ιδίαν συνάντηση με τον Ομπάμα αποκλείστηκε σαν ενδεχόμενο. Ο Αμερικάνος Πρόεδρος αρνήθηκε ακόμα και να συνοδεύσει τον Ερντογάν σε μια τιμητική τελετή για το νέο τζαμί που χτίστηκε έξω από την Ουάσιγκτον με χρηματοδότηση της τουρκικής κυβέρνησης.

Σε δυσαρμονία μεταξύ τους βρίσκονται όχι μόνο για το κουρδικό ζήτημα, αλλά και για την έντονη εναντίωση του Ερντογάν στην συνεργασία του Ομπάμα με τον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν στην συριακή σύγκρουση, και στην σιωπηλή συμφωνία των δύο Προέδρων να αφήσουν τον Μπασάρ Άσαντ στην εξουσία επ’ αόριστον έως ότου μια μετάβαση να γίνει διαχειρίσιμη.

Στις 7 Φεβρουαρίου, κατά την επιστροφή του για μία περιοδεία στην Λατινική Αμερική, ο Τούρκος Πρόεδρος προειδοποίησε τον Ομπάμα ότι πρέπει να διαλέξει μεταξύ της Άγκυρας και των Κούρδων τους οποίους αποκάλεσε τρομοκράτες. Μέχρι την προηγούμενη εβδομάδα η επιλογή του Αμερικανού Προέδρου ήταν ξεκάθαρη. Ήταν οι Κούρδοι.

Όταν ο Ερντογάν επέστρεψε στην Τουρκία από την Ουάσιγκτον την προηγούμενη εβδομάδα ανακάλυψε ότι τα περίπου 4 εκατομμύρια Σύριων Κούρδων που κατοικούν στους τρεις θύλακες δίπλα στα τουρκικά σύνορα, έκαναν σημαντικά βήματα για να πετύχουν τον στόχο τους για αυτονομία. Προσχεδίαζαν ένα πλάνο για την εδραίωση ενός «Ομοσπονδιακού Δημοκρατικού Συστήματος» στους τρεις θύλακες – Hassakeh-Jazeera, Kobani και Afrin- και είχαν ανακοινώσει την συγχώνευση των στρατιωτικών οργανώσεων τους, κάτω από την ηγεσία των «Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων».

Με την ψύχρανση των σχέσεων με την Ουάσιγκτον καθώς και με την Μόσχα (αφού τουρκικά μαχητικά κατέρριψαν ένα ρωσικό μαχητικό τον προηγούμενο Νοέμβριο) , ο Ερντογάν απογοητεύτηκε από τους Εβραίους ηγέτες που προσπάθησε να καλοπιάσει. Αρνήθηκαν να υποστηρίξουν την τακτική του στο κουρδικό ζήτημα για τρεις λόγους:

1. Η Άγκυρα για χρόνια υποστήριζε σταθερά την ριζοσπαστική παλαιστινιακή οργάνωση Χαμάς. Ο Ερντογάν απάντησε αρνητικά στο ότι υποστήριζε την Χαμάς αλλά πως ενεργούσε για να βελτιώσει την ζωή του πληθυσμού της Γάζας. Και τέλος πάντων είπε, ότι είχε φτάσει σε συμφωνία με το Ισραήλ για αυτό το θέμα.
2. Η εχθρότητά του εναντίον του Αιγύπτιου Προέδρου Αμπντέλ Φατάχ Αλ-Σίσι. Η απάντηση του Ερντογάν ήταν ένας λίβελος με τον οποίο επιτέθηκε στον Αιγύπτιο ηγέτη.
3. Καμία απάντηση δεν είχε έρθει από την Ιερουσαλήμ μέχρι εκείνη την ώρα που να αφορά τις σχέσεις του Ισραήλ με την Τουρκία ή την πολιτική του απέναντι στους Κούρδους, άσχετα από την θετική παρουσίαση του Τούρκου ηγέτη για βελτιωμένες σχέσεις.

Την τρέχουσα κατάσταση της σχέσης παρουσιάζουν πηγές του DEBKAfile. Ο πρωθυπουργός Μπένζαμιν Νετανιάχου έχει βρεθεί αντιμέτωπος με πολλαπλά διλήμματα : Ενώ διστάζει να απαντήσει στο αίτημα της Άγκυρας για στενές σχέσεις με έναν ηγέτη ,ο οποίος σνομπάρεται από τον Ομπάμα και τον Πούτιν παρομοίως, η Τουρκία προσφέρεται παρόλα αυτά να είναι ο καλύτερος πελάτης του Ισραήλ στις εξαγωγές φυσικού αερίου.
Η φιλία του Ισραήλ με τους Κούρδους κρατάει πολλά χρόνια. Η ανάδυση ενός ανεξάρτητου ή αυτόνομου κράτους στην Συρία και η πιθανή του σύνδεση με την ημι-αυτόνομη κουρδική περιοχή του Ιράκ θα δημιουργούσε ένα σημαντικό νέο κράτος 40 εκατομμυρίων ανθρώπων στην καρδιά της Μέσης Ανατολής.

Το Ισραήλ δεν επιθυμεί να κάνει εχθρούς τους μακροχρόνιους φίλους του, αποκηρύσσοντάς τους για χάρη της Τουρκίας.
Ήδη η ανάπτυξη δεσμών μεταξύ Ισραήλ και Σύριων Κούρδων έδωσε στην στρατηγική θέση του Ισραήλ στην Συρία μία νέα θετική τροπή, αναβαθμίζοντάς το εναντίον του καθεστώτος Άσαντ στην Δαμασκό ,της Χεζμπολάχ και του Ιράν οι οποίοι είναι αποδεδειγμένα εχθροί του εβραϊκού κράτους. Αυτοί οι δεσμοί προσφέρουν στο Ισραήλ το πρώτο του «πάτημα» στην βόρεια Συρία. Τελικώς, ο Ερντογάν δεν είναι ο μοναδικός εχθρός του κουρδικού αυτονομισμού , το ίδιο είναι σημαντικά σουνιτικά μουσουλμανικά κράτη όπως η Σαουδική Αραβία και η Αίγυπτος. Προωθώντας τους Κούρδους, το Ισραήλ ρισκάρει να διακινδυνεύσει τους γρήγορα αναπτυσσόμενους δεσμούς του με αυτές τις κυβερνήσεις.

Πηγή: Center for Geopolitical Analyses